Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc được sử dụng để ngăn ngừa mang thai sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc trong trường hợp các biện pháp tránh thai thông thường không phát huy hiệu quả. Thuốc này không phải là biện pháp tránh thai hàng ngày mà chỉ được sử dụng trong những tình huống đặc biệt để bảo vệ sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp, như tên gọi của nó, được dùng trong trường hợp cần thiết ngay lập tức để ngăn ngừa việc thụ thai sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc khi bao cao su bị rách, tuột, hoặc quên uống thuốc tránh thai hàng ngày. Thuốc này hoạt động bằng cách trì hoãn hoặc ngừng quá trình rụng trứng, thay đổi cấu trúc của niêm mạc tử cung để ngăn cản sự làm tổ của trứng đã thụ tinh.
Các nghiên cứu cho thấy, nếu uống thuốc càng sớm sau khi quan hệ tình dục không an toàn, hiệu quả ngừa thai càng cao. Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp không thể bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục, cũng như không nên lạm dụng vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
2. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác nhau, nhưng phổ biến nhất là hai nhóm chính: thuốc có chứa Levonorgestrel và thuốc có chứa Ulipristal Acetate.
a. Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Levonorgestrel
Levonorgestrel là thành phần phổ biến trong nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp. Loại thuốc này thường được sử dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc sẽ giảm dần theo thời gian, nên việc sử dụng càng sớm càng tốt.
Ví dụ điển hình của loại thuốc này là "Postinor" hoặc "Norlevo". Liều dùng thường là một viên duy nhất hoặc đôi khi là hai viên, uống cách nhau 12 giờ.
b. Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Ulipristal Acetate
Ulipristal Acetate là thành phần hoạt chất có trong các loại thuốc như "ellaOne". Loại thuốc này có hiệu quả ngừa thai trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ tình dục không an toàn. So với Levonorgestrel, Ulipristal Acetate có hiệu quả cao hơn khi sử dụng trong khoảng thời gian muộn hơn và có thể được sử dụng trong một khoảng thời gian dài hơn.
3. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp đúng cách
Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp cần được thực hiện đúng cách để đảm bảo hiệu quả tối ưu. Sau đây là các bước cơ bản khi sử dụng thuốc:
a. Uống thuốc càng sớm càng tốt
Thuốc tránh thai khẩn cấp cần được uống trong thời gian sớm nhất có thể sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Mặc dù một số loại thuốc vẫn có thể có hiệu quả trong vòng 72 giờ, nhưng việc sử dụng thuốc ngay sau khi quan hệ (trong vòng 24 giờ) sẽ tăng khả năng ngừa thai.
b. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng
Trước khi sử dụng, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng kèm theo sản phẩm để đảm bảo sử dụng thuốc đúng cách. Một số loại thuốc cần uống một viên duy nhất, trong khi những loại khác có thể yêu cầu uống hai viên cách nhau một khoảng thời gian.
c. Lưu ý đến tác dụng phụ
Sau khi uống thuốc, bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ như buồn nôn, mệt mỏi, đau đầu, thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, hay chóng mặt. Tuy nhiên, những triệu chứng này thường chỉ là tạm thời và sẽ hết sau vài ngày.
d. Không sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thường xuyên
Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là phương pháp tránh thai lý tưởng và không nên sử dụng thường xuyên. Việc lạm dụng thuốc có thể gây ra những vấn đề sức khỏe lâu dài như rối loạn chu kỳ kinh nguyệt hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong tương lai. Thay vào đó, bạn nên lựa chọn các phương pháp tránh thai dài hạn, chẳng hạn như uống thuốc tránh thai hàng ngày, cấy que tránh thai hoặc sử dụng bao cao su.
4. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Thời gian sử dụng: Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có tác dụng trong một khoảng thời gian nhất định sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Vì vậy, hãy sử dụng ngay sau khi quan hệ, không chờ đợi.
Không thay thế biện pháp tránh thai thông thường: Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là phương pháp tránh thai chủ yếu mà chỉ dùng khi có sự cố. Để tránh thai lâu dài, hãy sử dụng các phương pháp khác như thuốc tránh thai hàng ngày hoặc bao cao su.
Tư vấn bác sĩ nếu cần: Nếu bạn gặp bất kỳ vấn đề nào khi sử dụng thuốc hoặc có các triệu chứng không bình thường, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.
5. Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một giải pháp an toàn và hiệu quả trong trường hợp cần ngăn ngừa mang thai sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, vì vậy, nó chỉ nên được sử dụng trong các tình huống khẩn cấp. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài, hãy tham khảo các phương pháp tránh thai thông thường và luôn có sự tư vấn từ bác sĩ.
